جرثقيل هاي برجی

1 هدف و دامنه كاربرد
هدف اين تدوين اين استاندارد، مشخص كردن شرايط برآورده شده هنگام تائيـد پايـداري جرثقيـل
سيار از طريق محاسبه، با فرض اينكه جرثقيل روي سطح سخت و تراز كار مـي كنـد (تـا د 1 رصـد
شيب) مي باشد .
اين استاندارد براي جرثقيل هاي سيار تعريف شده در استاندارد ISO 4306-2، مـثلاً وسـايل نصـب
شده روي چرخ ها (تايرها) يا شني ها، با يا بدون بيرون زدگي بار، كاربرد دارد .

2 مراجع الزامي
مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است كه در متن اين استاندارد ملي ايران به آن ها ارجاع داده
شده است.بدين ترتيب آن مقررات جزئي از اين استاندارد ملي ايران محسوب ميشود.در صورتي كه
به مدركي با ذكر تاريخ انتشار ارجاع داده شده باشد، اصلاحيه ها و تجديد نظرهاي بعدي آن مورد
نظر اين استاندارد ملي ايران نيست.در مورد مداركي كه بدون ذكر تاريخ انتشار به آن ها ارجاع داده
شده است، همواره آخرين تجديد نظر و اصلاحيه هاي بعدي آن ها مورد نظر است.
استفاده از مراجع زير براي كاربرد اين استاندارد الزامي است:

. 2 -1 استاندارد ملي ايران 10058 سال 1387 ،جرثقيل ها – ارزيابي نيروي باد
2-2 ISO 4306-1: 1990, Cranes – Vocabulary – Part 1: General.
2-3 ISO 4306-2: 1985, Lifting appliances – Vocabulary – Part 2: Mobile cranes.
2-5 ISO 4310: 1981, Cranes – Test code and procedures.

3 محاسبات پايداري
كليات -1 3
محاسبات بايد تائيد كند كه جرثقيل تحت شرايط زير پايدار است :
الف - معيار مشخص شده در جدول 1
ب - معيار مشخص شده در جدول 2
ت - پايداري به سمت عقب (به بند 3-3 مراجعه شود )
ث - پايداري با باد خارج از سرويس

2 3- معيار پايداري
1 -2 3- به جداول 2و 1 مراجعه شود .
2 -2 3- بر اساس معيار مشخص شده در جداول 2و 1 ، ميزان پايداري محدود شده جرثقيل بايد
در يك حداقل سرعت باد معادل 3/8 متر بر ثانيه، قابل كاربرد باشد. تحت شرايط خاص در جائي
كه الزامي براي محدوديت در ظرفيت مشخصه در نظر گرفته مي شود، سازنده بايد بوضوح حداكثر
سرعت باد در نظر گرفته شده براي محاسبات پايداري را مشخص كند .

جدول 1

پيكربندي / شرايط ماشين بارگذاري
مقدار بايد مورد
1 ملاحظه قرار گيرد

2 بر روي پايه هاي تعادل / چرخ هاي زنجيري

2 بر روي چرخ ها (تايرها)

بر روي چرخ زنجيري / چرخ ها (تايرها) هنگامي كه سـرعت حركـت تـا
4/0 متر بر ثانيه مجاز است .
بر روي چرخ زنجيري / چرخ ها (تايرهـا ) هنگـامي كـه سـرعت حركـت
بيش از 4/0 متربرثانيه مجاز است .
بار اعمال شده
بار اعمال شده
بار اعمال شده

بار اعمال شده
25/1 P 1/0 + F
33/1 P 1/0 + F
33/1 P 1/0 + F

5/1 P 1/0 + F

1) در اين فرمول :
P ظرفيت مشخصه (بار متوسط بالابر) آنچنان كه توسط سازنده جرثقيل براي پيكربندي هاي مختلف جرثقيل مشخص شـده اسـت . ايـن
ظرفيت بايد براي بار متوسط بالابر جرثقيل مشخص شده در استاندارد (ISO 4306-1 (clause 3.5.1،باشد .
F بار ناشي از جرم بازو و بازوي متحرك فرستاده شده به سر باز و يا سر بازوي متحرك ( . بار تعيـين F بـه اسـتاندارد ISO 4310 مراجعـه
شود )
مقداري كه بايد مورد ملاحظه قرار گيرد به منظور اين است كه نيروهاي دينـاميكي ايجـاد شـده در حـين كـاركرد معمـول كنتـرل شـده،
شبيه سازي شود .
2) براي اين پيكربندي ها حالت جرثقيل ثابت است و به حركت جرثقيل به عنوان يك كل مرتبط است ولي به بالابري، بلند كردن، حركـت
كشوئي و چرخش مرتبط نيست.

جدول 2

1 پيكربندي / شرايط ماشين بارگذاري مقدار بايد موردملاحظه قرار گيرد
روي پايه هاي تعادل / چرخ هاي
2 زنجيري
نيروي اعمال شده 1/1 P
نيروي باد W
نيروهاي اينرسي D
2 روي چرخ ها (تايرها)
نيروي اعمال شده 17/1 P
نيروي باد W
نيروهاي اينرسي D
روي چرخ هاي زنجيري / چرخ ها
(تايرها) وقتي كه سرعت حركت تا
4/0 متربرثانيه مجاز باشد
نيروي اعمال شده 17/1 P
نيروي باد W
نيروهاي اينرسي D
روي چرخ هاي زنجيري / چرخ ها
تا( يرها) وقتي كه سرعت حركت
بيش از 4/0 متر بر ثانيه مجاز باشد .
نيروي اعمال شده 33/1 P
نيروي باد W
نيروهاي اينرسي D
1) در اين ستون :
D نيروهاي اينرسي بواسطه بالابري، كشوئي شدن، چرخش، بلند كردن يا حركت ايجاد مي شوند. براي جرثقيل هـاي داراي كنتـرل هـاي
مرحله اي، مقدار واقعي از نيروهاي اينرسي بايد به كار رود. براي جرثقيل هاي داراي كنترل هاي قابل تغيير پيوسته، مقدار D بايد صـفر
) 0( در نظر گرفته شود .
P آنچنان كه در جدول 1 تعريف شده است .
W اثر باد در سرويس است و بايد مطابق با استاندارد ملي ايران 10058 سال 1387محا سبه .شود
2) براي اين پيكربندي ها حالت جرثقيل ثابت است و به حركت جرثقيل به عنوان يك كل (مجموعه كامل) مرتبط اسـت ولـي بـه بـالابري،
بلند كردن، كشوئي شدن و چرخش مرتبط نيست .

3-3 پايداري به سمت عقب
براي حفظ يك حاشيه قابل قبول، متعادل كننده بايد توسط توزيع جرم داده شده به طريق با قـرار
دادن وسيله در حالت هاي زير محدود شود :
- روي يك سطح نگهدارنده تراز و سخت (تا شيب 1 درصد) قرار داده شود .
- با كوتاه ترين بازوي مشخص شده تنظيم شده در حداكثر زاويه بازو كه براي آن طول بازو توصـيه
شده است، مجهز شده باشد .
- با قلاب، قلاب بلوك يا ساير تجهيزات جابجائي بار قرار گرفته روي زمين .
- با پايه هاي تعادل آزاد شده از سطح نگهدارنده آن براي محاسبات بر روي چرخ (تايرها ).
- مجهز شده با بلندترين بازوي مشخص شده، يا تركيـب بـازو و بـازوي متحـرك تنظـيم شـده در
حداكثر زاويه توصيه شده بازو براي تركيب و در نظر گرفته شده براي عمل باد درمحدوده عملكردي
از كمترين جهت قابل قبول معيار توزيع جرم مشخص شده بايد براي هر شرايط تعادلي با جرثقيـل
چرخيده شده به سمتي كه كمترين شرايط پايداري مجاز توصيه شده توسط سـازنده در آن سـمت
وجود دارد، كافي باشد .
1 3-3- جرثقيل هاي نصب شده روي چرخ زنجيري
مجموع بار روي خط لنگري (خط واژگوني) در كنار يا انتهاي نگهدارنده زير گاري كمترين بار نبايد
كمتر از 15 درصد مجموع وزن جرثقيل باشد .
هنگام اعمال شدن به جرثقيل هاي شني مجهز شده با مجموعه چرخ زنجيري بداخل كشيده شده،
سازنده بايد روي جرثقيل اطلاعات احتياطي قابل ديدن توسط كاربر را ارائه كند، چنانچه وقتي كـه
شني ها بداخل كشيده مي شوند، اين معيارها برآورده نگردد .

2 3-3- جرثقيل هاي نصب شده روي چرخ
با محور طولي سازه كامل چرخشي جرثقيل، در 90 درجه نسبت به محور طولي حمل كننـده، بـار
نهائي روي چرخ ها تا( يرها) يا پايه هاي تعادل در طرف حمل كننده زيـر بـازو، نبايـد كمتـر از 15
درصد مجموع وزن جرثقيل باشد .
با محور طولي سازه كامل چرخشي جرثقيل، موازي با محور طـولي حمـل كننـده، در هـر جهتـي،
مجموع بار روي چرخ ها (تايرها)، يا پايه هاي تعادل تحت بار سبك تر انتهاي حمـل كننـده نبايـد
كمتر از 15 درصد مجموع وزن جرثقيل در محوطه كاري مشخص شده توسط سـازنده بـوده و نيـز
نبايد كمتر از 10 درصد مجموع وزن جرثقيل در محوطه مشخص نشده بـه عنـوان محوطـه كـاري
باشد .
محدوديت هاي روي چرخ ها (تايرها) بايد برآورده شود مگر آنكه اطلاعات احتياطي قابل ديدن براي
كاربر روي جرثقيل قرار گرفته باشد. اين اطلاعات بايد حالت شرايط كاري كه موردنيـاز پايـه هـاي
تعادل براي حفظ پايداري مناسب به سمت عقب است، را ذكر كند .

4 3- پايداري در شرايط باد خارج از سرويس (به استاندارد ملي ايران 10058 سال 1387مراجعه شود)
سازنده بايد احتياطات خاص توسط كاربر هنگامي كه جرثقيل خارج از سرويس بـوده و محـدوديت
كاري هنگامي كه در معرض باد قرار دارد، تصريح كرده وآن ها را ارائه دهد .

5-3 تعيين پايداري
1 5-3- مقدار P بنحوي باشد كه با شرايط بارگذاري داده شده در جداول 2و 1 در هـيچ يـك از
موارد نبايد گشتاور واژگوني جرثقيل بزرگتر از گشتاور پايداري باشد .

2 5-3- محاسبات بايد با جرثقيل در حداقل وضعيت مساعد انجام شـود . عـلاوه بـر ايـن، تمـامي
بارها، بارهاي مرده، وزنه هاي تعادل، دسترس ي ها و غيره كه داراي تأثير بـر روي پايـداري هسـتند،
بايد با توجه به حداقل شرايط مساعد با توجه به مقدار و وضعيت آنها بدست آيد .

3-5-3 خطوطي كه حول آن جرثقيل بر روي ناهمواري ممكن است واژگـون نشـود و همچنـين
خطوطي كه براي محاسبه گشتاور پايداري مورد استفاده قرار مي گيرند، در پيوست الف نشان داده
شده است. اين خطوط تنها نشان دهنده بوده و در عمل وابسته به جزئيات خاص طراحي هاي مجزا
مي باشند .